බස් ගස දිගේ නගිමු

තැනිතලා බිම් වල ගෙවූ එඬේර ජීවිතය එපා වෙමින් තිබිණි. උපතේ සිට මරණය දක්වා ගොපල්ලන් ලෙස ගෙවන ජීවිතය කර්කශ ද විටෙක විනෝදජනකද වුවත් සැමවිටම අනතුරෙන් පිරී පැවතියේ විය. බඩගින්නද, පිපාසාවද, ලෙඩ දුක ද කිසිදා ජීවිතය හැර නොගිය තරම්ය. දැන් ඒ පැරණි තර්ජන මතට තවත් අභියෝගයක් එල්ල වී ඇත. මේ තැනිතලා ප්‍රදේශයට දැරිය නොහැකි තරමට ජනගහනය වර්ධනය වී ඇත. අපේ සියලු සතුන්ට කෑම සැපයීමට තවදුරටත් මේ තැනිතලාවට නොහැක. අප ඉදිරියේ ඇත්තේ විකල්ප දෙකකි. එකක් බඩගින්නත් සමග එන සමූහ මරණය පිලි ගැනීමය. දෙවැන්න නොදන්නා කඳුකරයට ගොස් පදිංචි වීමය. මේ කොයි තීරණය ගත්තත් අපි එක් කරුණක් හොඳාකාරවම දනිමු. ඒ අපේ අම්මා ගෙන් සදහටම සමුගන්නා බවය. අපි කඳුකරයටද ඉන් ඔබ්බටද යන්නෙමු නම් අපිට ගෙනයාමට ඇත්තේ අම්මා පිලිබඳ මතකය පමණකි.  අපි ඒ මතකය අපේ දරුවන්ටද, ඔවුන්ගේ දරුවන්ටද දෙන්නෙමු. දිනෙක ඒ මතකය ඔවුන් ඈත එපිට බිමක වෙසෙන ඔවුන්ගේ මුල් බිම් වල දිවි ගෙවන මිතුරන් හඳුනා ගැනීමටද, සහෝදරත්වයෙන් වෙලා ගැනීමටද උපකාරී වනු ඇත.

කාළය ගතවුනි. වසරක් දෙකක් නොව වසර දහස් ගණනක් ගතවුනි. කාළය ඒ පුරෝගාමීන් පැමිණි පිය සටහන් මකා දැමීය. එදා තැනිතලා වාසී එඬේරුන් කොටසක් මධ්‍යම ආසියාවේ සිට මැද පෙරදිගටද එතැනින් දකුණු ආසියාවටද පැමිණි අතර තවත් කොටසක් යුරෝපානු මහාද්වීපය කරා ගමන් කළහ. අද ඔවුන් කොහේ ඇද්ද? ඔවුන්ට මවු භූමිය අමතකද? ඔවුන් කෙසේ සිය වෙන්ව ගිය සොයුරන් සොයුරියන් හඳුනා ගන්නද?

කාලෙකට පස්සේ දේශ ගවේෂණයේ යෙදුනු සමහරුන්ට තේරුං ගියා පදිංචිය අතින් ඉතා දුර ජීවත් උනත් කතා කරන බාසාව අතින් සමහර සමහර ජන කොටස් හරි ලඟයි කියලා. උදාහරණෙකට දෙවියන්ට සංස්කෘත බසින් දේවා කියල කියද්දී ඉතාලි බසින් ඩියෝ කියනවා සර්පයාට ඉතාලි බසින් කියන්නේ සෙර්පෙන්තේ කියලා. මෙහෙම සමාන කමක් ඇති උනේ කොහොමද කියලා හිතපු අයට එක උත්තරයක් හම්බ උනා. නිකමට හිතන්ඩ අද කාලේ භාවිතා වෙන ඔය වගේ සමාන කමක් දක්වන භාෂාවන් ඇති උනේ එක මව් බසකින් කියලා. එක අම්මෙක්ගේ දරුවන් ශරීර ලක්ෂණ වලින් අඳුනා ගන්ඩ පුළුවන් වගේ එක මවු බසක දරුවන් අඳුනා ගන්ඩ බැරිද?

ඔය සිතියමේ තියෙන්නේ මධ්‍යම යුරෝපයේ හා ආසියානු තැනිතලා වල ඉඳලා එකම ජනවර්ගයක් පැතිරිලා ගිය විදිහ. 

උත්තරේ පුළුවන් කියන එකයි. ඉතින් ලෝකේ පුරා තියන භාෂාවන් විශ්ලේෂණය කරපු විද්‍යාඥයෝ හොයා ගත්තා 'භාෂා ගස්' ගැන. එකම මුලකින් පටන් ගෙන අතු පතර විහිදිලා මහා රූස්ස ගහක් වගේ වැඩිලා තියන ලෝකයේ භාෂාවන් ගැන හොයාගෙන යනකොට ඒත් එක්ක අලුත් ඉතිහාසෙකුත් ගොඩ නැගෙනවා. තමන් අනුන්ට වඩා උසස්ය, අනික් එවුන් අපේ වහල්ලුය කියලා කවුරු හරි කෙනෙකුට හිතුනොත් එහෙම හිතෙන එක හරි මෝඩ වැඩක් බව බලා ගන්ඩ හොඳම තැනක් තමයි භාෂා ගස.

කට්ටකාඩුවේ ඉදිරියට ලියවෙන ලිපි පෙළක ඇරඹුම තමයි මේ. අර මධ්‍යම ආසියානු තැනිතලාවල ඉඳලා උතුරුදිග ඉන්දියාවටත් එතැනින් දකුණු දිග වින්ධ්‍යා කඳු පංතිය තෙක් මහා භූමි භාගය පුරාත් ඊට අමතරව දකුණු ඉන්දියාවෙන් දකුණට වෙන්ඩ තියන ලංකාව, මාල දිවයින වගේ රටවල්වලටත් එකම මුලකින් ඇතිවෙච්ච ජන වර්ග පැතිරිලා ගිය හැටිත් ඒ එක්කම කුළ බේධය, ජාති බේධය වගේ දේවල් පැතිරිච්ච හැටිත් තමයි මේ ලිපි පෙලේ තියෙන්නේ. මට ඕන කරන්නේ සිංහල ජාතිය අද ඉන්න තැනට ආපු පාර හොයාගෙන යන්ඩ මම ගත්තු උත්සාහය ඔයාලත් එක්ක බෙදා ගන්ඩ. දැනුම තියෙන්නේ බදා ගන්ඩ නෙවෙයි බෙදා ගන්ඩ කියන දේ මම තදින් විශ්වාස කරන හින්දයි මේ ලියන්නේ. නැතුව අපි අනික් මිනිස්සුන්ට වඩා උසස්ය කියන මතයක් වත් අපි අනික් මිනිස්සුන්ට වඩා පහත්ය කියන මතයක් වත් ඉදිරිපත් කරන්ඩ නෙවෙයි. මේ සියලු ලිපි වල පදනම වෙන කවුරුහරි ලියපු පොත පත. නැතුව මම තනියම හොයා ගත්තු කිසිම දෙයක් මෙහි නෑ. මම කරන්නේ ඒ තොරතුරු පෙළ ගැස්වීම පමණයි. ඉතින් මගේ පෙළ ගැස්වීම වැරදි වෙන්ඩ ඉඩක් තියනවා. ඒ වැරදි හේතු සහිතව පෙන්නලා දුන්නොත් හදා ගන්ඩ අපි ඕන වෙලාවක සූදානං. එහෙනං අපි පටන් ගම්මුද?

ඔය එක එක බාසාවන් අතරේ ලොකු සමානකමක් තියනවා කියපු හින්දම මම ටිකක් හොයල බැලුවා සිංහල බසේත් අනික් බාසාවල් කීපෙකිනුත් ගණන් කරන විදිහ. මේ තියෙන්නේ ඒ සටහන. බලන්ඩකෝ මොකක් හරි සමාන කමක් එහෙම පේන්ඩ තියනවද කියලා.

අංකය	සිංහල	බෙංගාලි	හින්දි	ඇසෑම්	පර්සියානු
1	එක	ඇක්	ඒක්	ඒක්	යෙක්
2	දෙක	දෝයි	දෝ	දුයි	දෝ
3	තුන	තීන්	තීන්	තිනි	සේ
4	හතර	චාර්	චාර්	සාරි	‌ චාහාර්
5	පහ	පංච්	පාන්ච්	පාස්	පන්ජ්
6	හය	ච්හොයි	චාහ්	සොයි	ශේෂ්
7	හත	ෂාත්	සාත්	ක්සාත්	හෆ්ට්
8	අට	ආට්	ආත්	ආත්	හෂ්ට්
9	නවය	නෝයි	නවු	නො	නෝ
10	දහය	දොෂ්	දස්	දෝහ්	දාහ්

එක භාෂා ගසකට අයිති වෙන භාෂාවල් අතරේ සමාන කමක් දකින්ඩ පුළුවන් වගේම වෙනස් භාෂා ගස් වලට අයත් භාෂා අතරේ වෙනස්කමකුත් දකින්ඩ පුලුවන්නං මේ වෙනස් ගස් ගැන සංකල්පය පිළිගන්ඩ පුළුවන් වෙනවා. ඉතින් අපි බලමු වෙනස් 'බස් ගස්' වලට අයිතියි කියල විද්‍යාඥයෝ පිළිගන්න භාෂා කීපෙකින් ගණන් කරන විදිහ.

අංකය	දෙමළ	තෙලිඟු	කන්නඩ	මලයාලම්	අරාබි
1	ඔන්ඩ්රු	ඔකාති	ඔණ්ඩු	ඔන්නු	වාහිඩ්
2	ඉරන්ඩ්රු	රෙණ්ඩු	යෙරදු	රණ්ඩු	ඉත්නාන්
3	මූන්රු	මූඩු	මූරු	මූණු	තලාතා
4	නාන්කු	නාලුගු	නාල්කු	නාලු	අර්බා
5	අයින්දු	අයිදු	අයිදු	අංචු	ඛම්සා
6	ආරු	ආරු	ආරු	ආරු	සිට්ටා
7	ඒලු	ඒඩු	යේලු	ඊසු	සබා
8	එට්ටු	එනිමිදි	යෙන්ටු	එට්ටු	තමනියා
9	ඔන්පතු	තොම්මිදී	ඔම්බතු	ඔන්පතු	ටිස්සා
10	පත්තු	පදි	හත්තු	පත්තු	ආශ්රා

ඔබට පේනවද දෙමල, තෙලිඟු, මලයාලම්, කන්නඩ බාසාවල් අතරේ සමාන කමකුත් ඒ බසාවල් හා අරාබි බස අතර වෙනස් කමකුත්? ඒ වගේම මුලින් දැක් වූ සිංහල, බෙන්ගාලි වගේ බාසාවල් එක්ක මේ දෙවෙනි වගුවේ තියන කිසිම වචනයක් සමාන නොවන බවත් දකින්නට ඇති. මේ වෙනසට හේතුව මොකක්ද?

හේතුව තමයි මුලින් දක්වපු සිංහල බෙන්ගාලි වගේ බාසා එක 'බස් පවුලකටත්' දෙමළ, තෙලිඟු වගේ බාසා වෙනම 'බස් පවුලකටත්' අරාබි බස වෙනම ම බස් පවුලකටත් අයිති වීම. ඒ කියන්නේ එක පවුලක සාමාජිකයෝ අතරේ සමාන කම් තියනවා වගේම වෙනස් පවුල් වල සාමාජිකයන් අතරේ වෙනස් කමුත් දකින්නට පුළුවන්. තවත් විදිහකින් කිව්වොත් ලෝකේ තියන හැම බාසාවකම ඇරඹුම එක බසක් නෙවෙයි. තව පැහැදිලි කලොත් ලෝකේ අද වෙනකොට භාෂා ගස් ගණනාවක් තියනවා.

එක එක විද්යාඥයා ලෝකේ අදට පවතින බස් ගස් ගණන ගැන විවිධ මත පල කලත් සාමාන්‍යයෙන් මේ ගණන 14-15 වෙන බවයි පිළිගැනීම. ඒ අතරට සිංහල වගේ භාෂාවල් අයිති වෙන ඉන්දු -යුරෝපීය භාෂා පවුල, දෙමළ වගේ භාෂා අයිති වෙන ද්‍රවිඩ භාෂා පවුල, අරාබි වගේ භාෂා අයිති වෙන ඇෆ්රිකානු ආසියානු භාෂා පවුල, චීන, බුරුම වගේ භාෂා අයිති වෙන චීන - ටිබෙටියානු භාෂා පවුලත් අයිති වෙනවා.

ඔය තියෙන්නේ ඉන්දු යුරෝපීය භාෂා ගස දළු දාලා වැඩිලා තියන විදිහ  

සිංහල අපිට හුගක් වැදගත් වෙන්නේ  ඉන්දු -යුරෝපීය භාෂා පවුල හින්දා අපි ඒ ගැන ටිකක් වැඩිපුර හොයලා බලමු. මේ භාෂා පවුලට විවිධ භාෂාවන් හා බස හසුරුවන ඌරුවන් ගණනාවක් අයිති වෙනවා. සමහරු මේ ගණන 445 විතර වෙනවා කියලා ඇස්තමේන්තු කරද්දී තවත් සමහර විද්‍යාඥයන්ට අනුව ඒ ගණන 585 විතර වෙන්ඩ පුළුවන්. ඒ කොහොම උනත් බහුලව භාවිතා වෙන මේ කාන්ඩේට අයිති භාෂා අතර අපිට හොඳින් අහලා හුරු පුරුදු භාෂා ගණනාවක්ම තියනවා. ඕන්න  බලන්ඩකෝ ලැයිස්තුව.ස්පාඤ්ඤ, ඉංග්‍රීසි, හින්දි, පෘතුගීසි, බෙංගාලි, පන්ජාබි, රුසියානු, සිංහල, ජර්මන්, ඉතාලි...පුහ් කාටද ආඩම්බර නේ? 

ඒ කියන්නේ අපියි ඉංගිරිස් කාරයොයි නෑදෑයෝ? වයි නොට් - වයි නොට්? ඇයි නැත්තෙ -ඇයි නැත්තේ? බලන්ඩකෝ ඒකෙත් හැටි. හොරා වගේ හිටිය මෙච්චර කල් නොකිය නේද?

ඔය හොරා වගේ තියාගෙන හිටපු තවත් දේවල් තියනවා. එකක් තමයි අපි ආර්යයෝ ය කියන දේ. ඒ ගැන අපි ඊළඟ ලිපියකින් කතා කරමු. එතකල් කඩ්ඩට බය වෙන්ඩ එපා. ඌ අපේ නෑදෑයා. ඇයි අපේ නැන්දම්මගේ පුතාට බය වෙන්නේ?