බැංකු හොරකම් කරන ලේසි විදිහක්

මේ ගිය සතියේ දවසක අහම්බෙන් ප්‍රවෘත්ති බලන්ඩ ලැබුනා.  රත්තරං උකස් ගත්තු කට්ටියගේ මූල්‍ය ආයතනයක සල්ලි දාපු මිනිස්සු දැන් ලොකු අමාරුවකට වැටිලා කියලත් ඒ ආයෝජකයෝ තමුන් ආයෝජනය කරපු සල්ලි ටික බේරා ගන්ඩ පාරවල් ගානේ උද්ඝෝෂණ කරන බවකුත් මම දැක්කා. මේ මෙහෙම සිද්ධියක් ලංකාවේ වෙච්ච පලවෙනි වතාව නෙවෙයි. එක එක්කෙනා කොහොම මොන දේවල් කිව්වත් වණික් බැංකුවෙන් ප්‍රමුඛ බැංකුවෙන් පටන් අරං සක්විති ගේ ඉඳල සෙලාන් බැංකුව හරහා තව මට නම මතක නැති මූල්‍ය ආයතන ගණනාවකට පොඩි පොඩි වෙනස්කම් ඇතුව උනේ මේ සංගදියම තමයි. ඔන්න කෙනෙකුට කියන්ඩ පුළුවන් මහ බැංකුවටත් මේ ලඟදි උනේ ඔය වගේ වැඩක් නේද කියල. මොකා කලත් හොරකම හොරකම ම තමයි. හැබැයි මේ මූල්‍ය ආයතන වල අයිති කාරයෝ ඔය වගේ තුප්පහි වැඩ කරන කොට අපි වගේ පොඩි මිනිස්සුන්ට අබ සරණම තමයි.

ඒ ගැන හිත හිතා ඉන්න කොට අපේ ෆ්‍රෙඩී සිල්වා මහත්තයාගේ පරණ සින්දුවක් මතක් උනා. මගේ හිතේ ඒක ලියල තියෙන්නේ ප්‍රේමකීර්ති ද අල්විස් මහත්තය. සින්දුව තමයි පරණ කෝට්.

පරණ කෝට්...පරණ කෝට්

පිත්තල බොත්තම් කැඩිච්ච මුලාදෑනි මුරුත කෝට්

මෙන්න ගෙනාවා මෙන්න ගෙනාවා.....

එංගලන්තෙ පරණ පැටන්

කොළඹ පුරේ අලුත් පැටන්

කොළඹ පුරේ පරණ පැටන්

මේ පැත්තේ අලුත් පැටන්....

එතකොට තමයි මතක් උනේ බැංකු හොරකමේ අතීතයක් තියනවා නේද කියල. පොඩි තැනක නෙවෙයි වතිකානුවේ. දන්නවනේ වතිකානුව කියන්නේ රෝමානු කතෝලික ආගමේ ජීවමාන නායකතුමා වන පාප් වහන්සේ වැඩ ඉන්න නගර රාජ්‍යය. අක්කර 110 විතර ලොකු මේ රාජ්‍යය තමයි ලෝකේ තියෙන පොඩිම රට.

වතිකානුව පිහිටලා තියෙන්නේ රෝම නගරේ ඇතුලේ. ඉතින් ඉතාලි රෝම නගරය ඇතුලේ වතිකානුව කියල රාජ්‍යයක් බිහිවෙන්නේ 1929 දී ඉතාලියයි රෝම නගරයේ බිෂොප් වරයා විදිහට පාප් වහන්සෙයි අස්සන් කරපු ලැටරන් ගිවිසුමෙන්. ගිවිසුම අස්සන් කරන්නේ ෆැසිස්ට් වාදී පාලක මුසෝලිනි ඉතාලිය වෙනුවෙනුත් එකොලොස් වැනි පියුස් පාප්වහන්සේත් විසින්. මේ ගිවිසුමේ කෑල්ලක් විදිහට ඉතාලි රජය පාප් වහන්සෙට දෙනවා ලීරා මිලියන් 750 කුත් (ඒ කියන්නේ අද කාලේ විදිහට ඩොලර් බිලියන් 2.2 වගේ ගානකුත්) තව අද කාලේ හැටියට නං ඩොලර් මිලියන් 238 විතර වටින ඉතාලි බැඳුම්කර තොගේකුත්. 

ඊට පස්සේ 1933 දී පාප් වහන්සේ ජර්මනියේ හිට්ලර් එක්ක. මේ ගිවිසුමෙන් පස්සේ මම දැන ගත්තු විදිහට අද වෙනකල්ම ජර්මන් මිනිස්සු තමන්ගේ ආදායම්නේ පල්ලියට ගෙවන 'බද්දෙන්' (Kirchensteuer) කොටසක් වතිකානුවට එනවා. වතිකානුව කලේ මෙහෙම හම්බ වෙච්ච සල්ලි විවිධ ව්‍යාපාර වල යෙදෙව්වා. ලාභ හම්බ වෙන ඕනෑම ව්‍යාපාරයක සමහර විට ගිනි අවි නිෂ්පාදන ව්‍යාපාර වල පවා. ඊට අමතරව ඔවුන් තව දෙයක් ඉස්සරහට ගෙනාවා. ඒ තමයි වතිකානුව තුල කරන ආයෝජන සඳහා ඉතාලියට බදු ගෙවිය යුතු නැති බවට. කොටිම්ම වතිකානුව පුණ්‍ය ආයතනයක් ඉතින් පුන්‍ය ආයතනයක් කරන ආයෝජන බද්දෙන් නිදහස්!! ඔන්න හැමෝම වගේ වතිකානුව තුල තමුන්ගේ සල්ලි දාන්ඩ පටන් ගත්තා. ඇයි දෙයියනේ බදු ගෙවන්ඩ ඕනෙත් නෑ. විශාල ලාභාංශත් හම්බ වෙනවා. කවුද අකමැති?

වතිකානුවට ඕන වෙනවා මේ එන සල්ලි පාලනය කරන්ඩ බැංකුවක්. එකට 1942 ජූනි වලදි හදනවා බැංකුවක්. නම 'ආගමික කටයුතු සඳහා වූ ආයතනය' එහෙම නැත්තං Institute for Religious Works (IOR). මේක පාප්තුමාට අයිති බැංකුවක් නෙවෙයි. ඒ හින්ද කතෝලික පල්ලියේ සාමන්‍යයෙන් තියෙන මූල්‍ය වගවීම් පිලිබඳ ආයතන වලට මේ ආයතනය ගැන හොයන්ඩ බලයක් නෑ. අනික් පැත්තෙන් සාමාන්‍ය පෞද්ගලික බැංකුවකුත් නෙවෙයි. කොටිම්ම මේ ආයතනයේ පළමු වාර්ෂික වාර්තාව නිකුත් කරන්නේ 2013 දී. ඒ කියන්නේ බැංකුව හදලා අවුරුදු 61 කට පස්සේ. එහෙනං මොකද්ද මේ බැංකුව? මම නං දන්නේ නෑ හැබැයි කැමති කෙනෙකුට හොයන්ඩ පුළුවන් මේ ගැන තොරතුරු!!!

IOR එකට අපි වතිකානු බැංකුව කියලම කියමු හැඳින්වීමේ පහසුව සඳහා.

ඔන්න දැන් මම වෙන කතාවක් කියන්ඩ යන්නේ. මිලාන් නගරේ ආච්බිෂොප් තනතුරට 1954 පත් වෙනවා ජියෝවානි මොන්ටිනි. මෙතුමා ඊට කලින් වතිකානුවේ රාජ්‍ය ලේකම් ධූරය දරුවා. හුගක් අය කියන්නේ 1939 ඉඳන් 1958 වෙනකල් පාප්තුමා විදිහට හිටපු දොළොස් වෙනි පියුස් පාප්තුමාගේ ලඟම උපදේශකයා මෙතුමා කියල. මේ ආච්බිෂොප් තුමාට හම්බ වෙනවා මිෂෙල් සින්ඩෝනා කියල කෙනෙක්. ඊට පස්සේ උනේ මොකක්ද කියල හරියටම පැහැදිලි නැතත් සින්ඩෝනා ට මාෆියා සම්බන්ධකම් තියනවා කියල දැන ගන්න කොට ආච්බිෂොප් තුමා පරක්කු වැඩියි. මේ ආච්බිෂොප් තුමා 1963 පත් වෙනවා නව පාප්තුමා විදිහට. එතැන් පටන් එතුමාව හැඳින්වෙන්නේ හයවැනි පෝල් නමින්. සින්ඩෝනා පත් වෙනවා පාප් තුමාගේ මූල්‍ය උපදේශක විදිහට. ඒ 1968 දී. 

සින්ඩෝනා

ඔය අතරේ ඇමෙරිකානු බිෂොප් කෙනෙක් හිටියා පෝල් මාර්සින්කස් කියල. එතුම වතිකානුවට ඇවිල්ල හිටියෙ එහි රාජ්‍ය ලේකම් දෙපාර්තමේන්තුවේ සේවයට. ඔහුගේ භාෂා දැනුම හින්ද පාප් තුමාගේ ප්‍රධාන ඉංග්‍රීසි පරිවර්තක ධූරයට පත් උනා. ඒ හින්දම පාප් තුමාගේ විදේශීය සංචාර සංවිධානයටත් දායක උනා. ඔහු හතර රියන් පුරුෂයෙක්. ටිකෙන් ටික පාප් තුමාට ලං වෙච්ච පෝල් ඔහුගේ ශරීර ප්‍රමානෙත් එක්ක පාප්තුමාගේ ශරීරාරක්ෂක තනතුරටත් පත් උනා. ඔහු පාප්තුමා මෝහනයට පත් කරලා වගේ වශී කර ගෙනයි හිටියෙ. ඒ අතරේ වතිකානු බැංකුවේ අධිපති ධූරයට මූල්‍ය කටයුතු ගැන කිසිම දැනුමක් නැති  මාර්සින්කස් පත් වෙනවා. ඒ 1971 දී. සමහර මූලාශ්‍ර වලට අනුව ඔහු වතිකානු බැංකුවට සම්බන්ධ වෙන්නේ 1967 දී. ඔහුට මූල්‍ය කටයුතු සඳහා උපදෙස් දෙන්ඩ එන්නේ ඉස්සෙල්ල කියපු සින්ඩෝනා. ඒ එක්කම රොබර්ටෝ කැල්වී. කැල්වී 1971 දී පෝල් ට හදුන්වල දෙන්නේ සින්ඩෝනා.

පෝල් මාර්සින්කස්

දැන් පසුබිම ගැන කියල ඉවරයි. ඔන්න දැන් වැඩ ගැන.

වතිකානුව එක්ක තියන සම්බන්ධකම් පෙන්නලා සින්ඩෝනා බැංකු වලින් ණය ගත්තා. ඒ ණය යොදවලා බැංකු මිලට ගත්තා. මේ විදිහට බැංකු හා සමාගම් 21 ක අධ්‍යක්ෂක මණ්ඩල වල සින්ඩෝනා හිටියලු. තමුන්ට අයිති බැංකු වල තැන්පත් කරුවෝ තැන්පත් කරන සල්ලි ඔවුන් වතිකානු බැංකුවේ ගිණුමක නැවත තැන්පත් කරනවා. වතිකානු බැංකුව 15% කොමිස් මුදලක් තියාගෙන ඉතුරු සල්ලි ටික සින්ඩෝනා ගේ පෞද්ගලික ස්විස් බැංකු ගිනුමක තැන්පත් කරනවා.  ඒ සල්ලි වෙනුවෙන් අදාළ ලියකියවිලි, මිල දී ගැනීම් හා විකිණුම් ගැන විස්තර, කොන්ත්‍රාත්, ඔප්පු, ලදු පත් වගේ දේවල් වතිකානු බැංකුව ලබා දෙනවා. මේ හොර ලියවිලි හදන්නේ සින්ඩෝනා ගේ සම්බන්ධකම් තියන මාෆියා කල්ලි. ඒවාට සුජාත බාවය ලබා දෙන්නේ වතිකානු බැංකුව.

කැල්වී

සින්ඩෝනා යි කැල්වී යි තමයි මිලාන් කොටස් වෙළඳපොල පාලනය කලේ. ඔවුන් හිතු මනාපෙට කොටස් මිල ඉහළ දැම්මා. පහල දැම්මා. කොටස් මිල බොරුවට පහල දාපුවම වතිකානු බැංකුව අදාළ කොටස් මිළදී ගන්නවා. ආපහු කොටස් මිල වැඩි උනාම එහෙම ගත්තු කොටස් විකුණනවා. කොටස් මිල කෘතිමව ඉහල දැම්මාම කරන්නේ මේකෙ අනික් පැත්ත. 

වතිකානු බැංකුවට බහුතර කොටස් අයිති වෙලා තිබ්බ පොඩි බැංකුවක් තිබ්බා වැනීසියේ. කාටත් නොදන්වා මාර්සින්කස් මේ කොටස් විකුණනවා ඉතාම අඩු ගානකට කැල්වී ට. මේ අඩු මිල කොටස් වෙළදාම හිංදා අනිත් ආයෝජකයොත් හොඳටම බය වෙලා කුණු කොල්ලෙට තමුන්ගේ කොටස් විකුණනවා. ඒ කොටසුත් ගන්නේ කැල්වී. ඊට පස්සේ මිලාන් කොටස් වෙළඳ පොලේ මේ බැංකුවේ කොටස් මිල හරි ඉහළට ගෙනියනවා කට්ටිය එක්කහු වෙලා. ඊට පස්සේ අර ගත්තු කොටස් ඔක්කොම විකුණනවා. වතිකානු බැංකුව මුලදී කොටස් විකුනපු මිලෙන් හතෙන් එකක් මාර්සින්කස් හා කැල්වී අතර බෙදී යනවා. 1972 දී දෙන්න අතරේ බෙදිච්ච මේ ලාභ වල අද වටිනාකම රුපියල් කෝටි 488!

ඉතාලිය හරහා කරපු අපනයන වෙළඳාමේ බදු වංචා කිරීම් වලිනුත් මේ අය සල්ලි හෙව්වා. හැබැයි බැංකු ගේම් සහ කොටස් වෙළඳ පොලේ ජිමික් තරං බදු වංචා සල්ලි ආකාර උනේ නෑ.

පොඩ්ඩක් ගැස්සුනේ මාෆියාව හරහා බොරු ඇමෙරිකානු සුරැකුම්පත් අච්චු ගස්සලා විකුණන්ඩ හදපු වැඩේ. ඒක හරි ගියා නං අද කාලේ ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන් 472 මේ අයියලාට හොයාගන්ඩ තිබ්බා. වතිකානු බැංකුව හරහා ඒ සුරැකුම්පත් අනිත් බැංකු වලට වික්කත් අවසාන ගැනුම්කරුවෝ පරෙස්සම් වෙච්ච හින්ද වැඩේ බේරුනා. මේ ගැන හොයන්ඩ ආපුවම මාර්සින්කස් කිව්වේ තමන්ගේ තරහ කාරයෝ තමන්ව පටලවන්ඩ කරපු බලු වැඩක් මේ කියල!!

මේ හොරකම් ඉතාලියට විතරක් සීමා උනේ නෑ. ඇමෙරිකාවේ ඒ කාලේ තිබ්බ 20 වෙනි ලොකුම බැංකුව සින්ඩෝනා අරන් පරණ සෙල්ලං ටික දානවා. 1974 දී ඒ බැංකුව බංකොලොත් වෙනවා ඩොලර් බිලියන් දෙකක් විනාශ කරලා. 1974 ඔක්තෝබර් ඉඳලා 1975 ජනවාරි කියන මාස හතර ඇතුලත ස්විට්සර්ලන්තෙයි ජර්මනියෙයි තිබ්බ සින්ඩෝනා ට අයිති බැංකු හතරක් බංකොලොත් වෙනවා.

කැල්වී ලක්සම්බර්ග් වල සමාගමක් පිහිටුවල ලෝකේ පුරා බැංකු 250 කිං ඇමෙරිකානු ඩොලර් 450 ක ණයක් ගන්නවා.  ඒ සල්ලි දාලා ස්විස් බැංකුවකුයි බහමාස් වල බැංකුවකුයි ගන්නවා. ඔන්න අයියලා ආපහු වැඩ පෙන්නනවා. කවුරු හරි ගන්ති දැම්මොත් මාෆියාව හරි වතිකානුවට තියන බලය හරි පෙන්නලා වැඩේ ගොඩ දා ගන්නවා.

හරියට ඔප්පු කරලා නැති උනත් මේ අකටයුතුකම් ගැන හොයන්ඩ තීරණය කරන පළමුවැනි ජුවාම් පාවුළු පාප් වහන්සේ ස්වර්ගස්ථ කරන්ඩත් මේ අය සම්බන්ධ උනා කියල කසු කුසුවක් තියනවා. ඒ උත්තමය පාප් පදවියට පත් වෙලා දවස් 33 කින් අබිරහස් විදිහට මියයනවා. වෛද්‍ය වාර්තා මොනවා කිව්වත් තාමත් සමහරු ඒ සිද්ධිය ගැන සැක පහල කරනවා.

මේ කල්ලියේ වැඩ ගැන තව හුගක් විස්තර තිබුනත් ලිපිය දිග වෙන හින්දා ඒ ගැන කියන්ඩ යන්නේ නෑ. සාමාන්‍ය වෙබ් සෙවුමක් තුලින් මේ අය ගැන බොහෝ තොරතුරු හොයා ගන්ඩ පුළුවන්.

සින්ඩෝනා ට විරුද්ධව ඇමෙරිකාව චෝදනා 65 වෙනුවෙන් 1980 දී නඩු පවරනවා. ඔහු වැරදි කරු වෙලා හිරේ ඉඳිද්දී ඉතාලිය ඔහුව ගෙන්වාගෙන මිනී මැරුම් චදනා ඉදිරිපත් කරනවා. ඊට වැරදි කරු වී ජීවිතාන්තය දක්වා හිර දඬුවමක් විදින අතරතුර ඉතාලි හිර ගෙදරකදී සින්ඩෝනා අබිරහස් ලෙස 1986 දී මියයනවා. මරණයට හේතුව ඔහුගේ කෝපි කෝප්පෙට සයනයිඩ් මුසු වී තිබීම!.   කැල්වී අබිරහස් ලෙස මියයනවා 1982 දී. සැක එල්ල වෙන්නේ ඉතුරු අයියලා සහ මාෆියාව ගැන. පෝල් මාර්සින්කස් මිය යන්නේ 2006 දී.  

 

මාෆියා ලෝකය අදටත් ක්‍රියාත්මකයි.

බැංකු අදත් බංකොලොත් වෙනවා.

කොටස් වෙළඳ පොළ දැනුත් හිටපු ගමන් උඩට ගිහිං කඩා ගෙන වැටෙනවා.

අදත් බදු වංචා වෙනවා.

ඉතාලියෙත් ඇමරිකාවෙත් ලංකාවෙත් එදත් එහෙමයි අදත් එහෙමයි.

අසරණ මිනිස්සු තමුන්ගේ සේසතම නැතිවෙලා දෙස් දෙවොල් තියනවා.

ඒ වේදනාව අහන්ඩ දෙවියෝ ඉන්නවද? නැත්නම් දෙවියොත් අනික් පැත්තෙද?

බැංකුවක් හොරකම් කිරීමට ඇති හොඳම ක්‍රමය එම බැංකුව අයිති කර ගැනීමයි!! මේ කණ්ඩායම ගැන පොතක් ලියපු වෙන්ස් ෆෙරල් එහෙම කියන්නේ ඇයි?